มาตรฐานออกแบบตึกต้านแผ่นดินไหว ช่องต่อสู้“เอกชน”ที่ออกแบบ“ตึกสตง.”

นับตั้งแต่วันที่ 28 มีนาคม 2568 เกิดแผ่นดินไหวขนาด 8.2 ริกเตอร์ ความลึก 10 กิโลเมตร มีศูนย์กลางที่สาธารณรัฐแห่งสหภาพเมียนมา ห่างไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ของ จ.แม่ฮ่องสอน ประมาณ 326 กิโลเมตร

แรงสั่นสะเทือนแผ่นดินไหว รับรู้ได้ถึงประเทศไทย รวม 63 จังหวัด โดยเฉพาะพื้นที่กรุงเทพมหานคร ที่ส่งผลให้ อาคารที่ทำการสำนักงานการตรวจเงินแผ่นดินแห่งใหม่ พังถล่มลงมาทั้งอาคาร

ปฏิบัติการค้นหาแรงงานใต้ซากปรักหักพัง พบคนงาน 80 ร่าง และชิ้นส่วน 9 ร่าง

ส่วนความคืบหน้าของคดี ในวันที่ 30 มิถุนายน อดีตนายกรัฐมนตรี “แพทองธาร ชินวัตร” ได้ผลสรุปข้อเท็จจริงในเรื่องดังกล่าว พบความบกพร่องในเรื่องการออกแบบ และวิธีการก่อสร้าง

โดยเฉพาะ เทคนิคการก่อสร้างในส่วนผนัง ปล่องลิฟต์ ผนังบันไดที่เป็นผนังรับ “แรงเฉือน”

ส่วนวัสดุก่อสร้างทั้งเหล็กและคอนกรีต พบว่า ได้มาตรฐาน

ต่อมา วันที่ 7 สิงหาคม 2568 มีการสั่งฟ้องผู้ต้องหา 23 คน เป็นนิติบุคคล 7 บริษัท และผู้ต้องหารวม 16 คน ในความผิดเป็นผู้มีวิชาชีพออกแบบ ควบคุมการก่อสร้าง แต่ไม่ปฏิบัติตามหลักเกณฑ์ ทำให้บุคคลอื่นถึงแก่ความตาย

และใน 7 คนนี้ ถูกแจ้งข้อหาปลอมแปลงเอกสาร และเอกสารปลอมเพิ่มเติม โดยวันที่ 15 กันยายน ที่ผ่านมา ศาลอาญานัดประชุมคดีเพื่อตรวจพยานครั้งแรก และมีกำหนดอีกครั้งในช่วงเดือนพฤศจิกายน

ล่าสุด เพจ “ฉิบหายแล้วบ้านกุ” ได้โพสต์ข้อมูลว่า เรื่องการออกแบบ อาคาร สตง. จุดสำคัญว่าผู้ออกแบบ ทำงานผิดมาตรฐานหรือไม่ จะอยู่ที่ มยผ. หรือ มาตรฐานกรมโยธาธิการและผังเมือง

โดยส่วนที่เกี่ยวข้อง จะเป็นเรื่อง มาตรฐานการออกแบบอาคารต้านทานการสั่นสะเทือนของแผ่นดินไหว โดยฉบับที่เกี่ยวข้องกับการออกแบบ อาคารที่ถล่ม มีเกี่ยวเนื่องกัน 2 ฉบับ คือ มยผ. แผ่นดินไหว ปี 2552 และปี 2561

อนุมานคร่าวๆ จากการแถลงของ “ไมนฮาร์ท” ผู้ออกแบบโครงสร้าง คาดว่า การออกแบบตึกนี้ ผ่านมาตรฐานของปี 52 แต่ อาจจะไม่ผ่าน มาตรฐาน ของปี 61 หรือ อาจจะผ่านทั้งสองฉบับ

เพียงแต่ถ้าทำตามฉบับปี 61 อาคารจะแข็งแรงขึ้น และ “อาจจะ” ไม่วิบัติลงมา

ทาง “คุณบอย” แอดมินเพจ ตั้งคำถามต่อไปว่า แล้วจริง ๆ อาคารนี้ต้องออกแบบตาม มยผ.ฉบับไหน? ก็ต้องบอกว่า ตามตรง การรับงานออกแบบและส่งงาน ทั้งหมดเริ่มและเสร็จสิ้นก่อนปี 61 ดังนั้นในการออกแบบ ก็ต้องใช้ มยผ.52 เพราะ มยผ.61 ยังไม่ออกมา

แล้วทำไม มีประเด็นเรื่อง มยผ.61 ออกมา เพราะ ส่วนใหญ่ไม่ทราบกันว่า แบบของอาคารนี้ ส่งมอบให้แก่ สตง ไปตั้งแต่ก่อนปี 61 แล้ว เมื่อมีการดองแบบ จนไปสร้างหลังปี 61 จึงมีการหลงประเด็นว่า ต้องใช้ มยผ.61

สรุปให้ง่าย ๆ เลย ตามกฎหมาย เมื่อออกแบบในปีที่ มยผ.61 ยังไม่ออก ก็ต้องใช้ มยผ.52 ที่มีอยู่ไป และแม้จะสร้างหลังปี 61 ก็เป็นหน้าที่ของ “เจ้าของอาคาร” และ “ที่ปรึกษา” หรือ “ผู้ควบคุมงาน” ที่จะต้องทราบถึง “มยผ.61” ที่ออกมาใหม่ ซึ่งจะทำให้แบบเดิม ไม่ผ่านมาตรฐานหรือไม่อัพเดท

ทีนี้ “ผู้ออกแบบ” ก็จะมีข้อต่อสู้หนักแน่น ว่า ได้ออกแบบตามมาตรฐานแล้ว ส่วนการไม่ปรับแก้การคำนวณเพราะ ไม่มีการแจ้งมา และถึงแจ้งมา ก็ต้องคิดเงินเป็นงานใหม่อีก ดังนั้น งานที่ส่งมอบไปจึงสมบูรณ์แล้ว

ปัญหาก็กลับไปอยู่กับ “สตง.” ว่า “เอาแบบไปดองไว้ทำไมตั้งนาน” แล้ว “ที่ปรึกษา” กับ “ผู้ควบคุมงาน” เห็นแบบ-เห็นวันออกแบบ และวันส่งมอบแบบแล้ว ทำไมไม่โต้แย้งเรื่อง “มยผ.”

ส่วน “ผู้รับเหมา” ก็อ้างได้ว่า ลื้อส่งแบบมาแบบนี้ อั๊วะก็ทำตามแบบแล้ว ทำตามที่ปรึกษา ตามผู้ควบคุมงาน และ ทำตามเจ้าของโครงการแล้ว อั๊วะม่ายผิก!!

ขณะที่รายงานสรุปผลการรวบรวมข้อมูลเบื้องต้น กรณีตึก สตง.ถล่ม โดย คณะกรรมาธิการกิจการองค์กรอิสระตามรัฐธรรมนูญ การป้องกันและปราบปรามการทุจริตประพฤติมิชอบ และการเสริมสร้างธรรมาภิบาล วุฒิสภา มีการสรุปไทม์ไลน์ เรื่องนี้ไว้เช่นกัน

วันที่ 9 ต.ค.2561 สตง.จ้างเอกชนออกแบบ ใช้เวลาดำเนินการตั้งแต่ 10 ต.ค.2561-9 มี.ค.2562 ตาม มยผ. 1302 ออกเมื่อปี 2552

วันที่ 20 มิ.ย.2562 มยผ.1301/1302-61 ออกมา แต่ไม่ได้ลงประกาศราชกิจจา เพียงแต่กรมโยธาฯแจ้งผ่านเฟซบุ๊กของกรม

วันที่ 6 ก.ย.2562 ตรวจรับงานออกแบบงวดสุดท้าย ใช้ มยผ.1301/1302-61 ออกเมื่อปี 2561 (ประกาศใช้ปี 2562)

วันที่ 15 ม.ค.2564 สตง.แจ้งก่อสร้างกับ กทม. และต้องใช้ มยผ. 1301-1302-61 (ปรับปรุงครั้งที่ 1 ) ออกปี 2564

เมื่ออ่านดูคร่าว ๆ แล้ว จาก ประกาศมาตรฐานการก่อสร้างที่ออกมา อาจกลายเป็น “ตลกร้าย” ที่ทำให้ผู้เกี่ยวข้องในการก่อสร้างตึก สตง. พ้นผิดไปด้วยหรือไม่ จาก “ช่องโหว่” เรื่อง “ช่วงเวลา” ของการบังคับใช้มาตรฐานการออกแบบ ทั้ง 2 ฉบับที่เกี่ยวข้อง

ส่วน “คุณบอย แอดมินเพจฉิบหายแล้วบ้านกู” สรุปเอาไว้ว่า จริง ๆ แล้วหน้าที่ควรเป็นหน้าที่ “บริษัทที่ปรึกษา” ต้องทักท้วงให้บริษัทออกแบบใหม่ เพื่อรองรับ มยผ.ในปี 2564 เพื่อให้เป็นตามประกาศ แต่ไม่มีการทักท้วงครับ

เรื่องนี้ได้ดำเนินการไต่สวนสืบพยานหลักฐานอยู่ในชั้นศาล คงต้องรอดูบทสรุปว่า คดีประวัติศาสตร์ที่เกิดจากภัยพิบัติ ความประมาท หรือแม้อาจจะลามไปถึงการทุจริตคอรัปชั่น น่าจะได้ข้อสรุปออกมาในไม่ช้านี้.

……………

คอลัมน์ : The Key Reported by Fah kham-ram