‘หมอเจด’ไขสงสัยคนเป็น‘กรดไหลย้อน’ ทำไมถึงอาการหนักชัดเจนขึ้นตอนนอน

อย่าปล่อยให้กรดกัดหลอดอาหาร! รอง ผอ.รพ.มหาราชฯ เตือนไอแห้ง-เสียงแหบตอนเช้า อาจไม่ใช่ภูมิแพ้แต่เป็น “กรดไหลย้อนกลางคืน” เผยพฤติกรรมเสี่ยงกินแล้วนอนทันทีทำหูรูดเสื่อม ย้ำคนไข้ปรับท่าทางด่วน หากไม่อยากเสี่ยงหลอดอาหารอักเสบเรื้อรัง

เมื่อวันที่ 23 ธ.ค.นพ.เจษฎ์ บุณยวงศ์วิโรจน์ รองผู้อำนวยการกิจการด้านปฐมภูมิ โรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา โพสต์เฟซบุ๊ก “หมอเจด” ให้ความรู้เรื่องสุขภาพ โดยระบุว่า

หลายคนเป็นกรดไหลย้อนตอนกลางวันไม่มาก แต่พอถึงเวลานอน อาการกลับหนักขึ้นอย่างชัดเจน แน่นอก แสบร้อน เรอเปรี้ยว ไอแห้ง ๆ จนต้องลุกมานั่ง ทั้งที่กินยาก็แล้ว แต่ไม่หายสักที เพราะช่วงนอนคือเวลาที่กรดในกระเพาะไหลย้อนขึ้นมาได้ง่ายที่สุด ถ้าเริ่มมีอาการเหล่านี้บ่อย ๆ ตอนกลางคืน อย่าคิดว่าแค่ “นอนผิดท่า” แต่อาจเป็นสัญญาณเตือนที่ต้องรีบจัดการครับ

1) แสบร้อนกลางอกหรือคอ จนสะดุ้งตื่นกลางคืน
อาการแสบร้อนที่ลามจากลิ้นปี่ขึ้นมาถึงอกหรือคอ มักเกิดชัดตอนนอนราบ เพราะแรงโน้มถ่วงไม่ช่วยพยุงกรดไว้ในกระเพาะ กรดจึงไหลย้อนขึ้นมาง่าย หากเป็นบ่อยจนต้องตื่นกลางดึก แสดงว่าหูรูดหลอดอาหารเริ่มอ่อนแรง และเยื่อบุหลอดอาหารถูกกรดกัดซ้ำ ๆ เสี่ยงอักเสบเรื้อรังได้ครับ
.
2) เรอเปรี้ยว มีรสขม–เปรี้ยวในปากตอนนอน
บางคนไม่ได้ปวดแสบ แต่รู้สึกเหมือนมีน้ำเปรี้ยว ๆ ไหลย้อนขึ้นมาถึงปาก โดยเฉพาะตอนนอนตะแคงหรือพลิกตัว อาการนี้บอกว่ากรดและน้ำย่อยไหลย้อนขึ้นสูงกว่าปกติ ถ้าเป็นบ่อย จะทำให้ฟันสึก เหงือกอักเสบ และเยื่อบุคอระคายเคืองโดยไม่รู้ตัวครับ
.
3) ไอแห้ง ๆ เจ็บคอ เสียงแหบตอนเช้า
กรดไหลย้อนตอนกลางคืนสามารถระคายเคืองกล่องเสียงและหลอดลม ทำให้เกิดอาการไอแห้ง เจ็บคอ หรือเสียงแหบตอนตื่นนอน หลายคนเข้าใจผิดว่าเป็นหวัดหรือภูมิแพ้ แต่จริง ๆ ต้นเหตุคือกรดที่ขึ้นมาสัมผัสคอช่วงหลับ ยิ่งเป็นบ่อย ยิ่งเสี่ยงหลอดอาหารอักเสบเรื้อรังครับ
.
4) แน่นอก หายใจไม่อิ่ม โดยเฉพาะตอนนอนตะแคง
อาการแน่นอกหรืออึดอัดตอนนอน มักเกิดจากกรดไหลย้อนร่วมกับลมในกระเพาะที่ดันขึ้นมา ทำให้รู้สึกคล้ายหายใจไม่เต็มอิ่ม บางคนตกใจคิดว่าเป็นหัวใจ ทั้งที่จริงคือกรดไหลย้อนกำลังกดหลอดอาหารและกระตุ้นเส้นประสาทบริเวณอกครับ
.
5) นอนหลับไม่ลึก ตื่นบ่อย เพลียทั้งวัน
กรดไหลย้อนตอนกลางคืนทำให้ร่างกายถูกปลุกซ้ำ ๆ แม้ไม่รู้สึกตัวชัด ส่งผลให้นอนหลับไม่ลึก ตื่นมาไม่สดชื่น ง่วงทั้งวัน ระบบย่อยและฮอร์โมนรวนมากขึ้น วงจรนี้ยิ่งทำให้กรดไหลย้อนเป็นหนักขึ้นเรื่อย ๆ หากไม่แก้ที่ต้นเหตุเรื่องการนอนครับ
.
ท่านอนแบบไหนลดกรดไหลย้อนดีที่สุด
นอนตะแคงซ้าย + ยกหัวเตียงสูง 6–8 นิ้ว
ท่านอนตะแคงซ้ายช่วยให้กระเพาะอาหารอยู่ต่ำกว่าหลอดอาหาร ทำให้กรดไหลย้อนขึ้นได้ยากกว่าท่านอนหงายหรือตะแคงขวา การยกหัวเตียงหรือใช้หมอนรองลำตัวให้ช่วงอกสูงกว่าท้อง จะช่วยให้แรงโน้มถ่วงทำงาน ลดการไหลย้อนของกรดได้ชัดเจนกว่าการหนุนหมอนสูงเฉพาะศีรษะครับ ควรหลีกเลี่ยงการนอนทันทีหลังอาหารอย่างน้อย 3 ชั่วโมง และงดมื้อหนัก–มัน–หวานก่อนนอน จะช่วยให้อาการดีขึ้นเร็วมากครับ

กรดไหลย้อนที่กำเริบตอนนอนคือภัยเงียบที่หลายคนมองข้าม เพราะอาการมักเกิดตอนร่างกายควรพักมากที่สุด หากมีแน่นอก ไอ เจ็บคอ หรือขมปากตอนกลางคืนบ่อย ๆ อย่าคิดว่าเป็นเรื่องเล็ก การปรับพฤติกรรมการกิน ท่านอน และเวลาเข้านอนตั้งแต่วันนี้ จะช่วยลดการทำร้ายหลอดอาหาร และป้องกันภาวะแทรกซ้อนรุนแรงในระยะยาวได้จริงครับ