“จาตุรนต์”ยอมรับกังวลต่อวิธีการคัดเลือกคณะกรรมาธิการร่างรัฐธรรมนูญในระบบ “20 หยิบ 1” ชี้อาจไม่ได้สร้างความหลากหลายตามเจตนารมณ์ประชาชน และเสี่ยงกลายเป็นการเลือกที่ถูกล็อกจากฝ่ายเสียงข้างมากในรัฐสภา
เมื่อวันที่ 16 พ.ย.68 นายจาตุรนต์ ฉายแสง สส.พรรคเพื่อไทย โพสต์ x ระบุว่า
”20 หยิบ 1 อาจไม่ใช่ยาวิเศษเสียแล้ว
เดิมในร่างหลักของพรรคประชาชนกำหนดให้มีการสมัครเป็นกรรมาธิการยกร่างรัฐธรรมนูญ โดยให้ผู้ที่ต้องการเป็นกรรมาธิการสมัครเป็นบัญชีรายชื่อเป็นกลุ่มๆ ใช้ประเทศเป็นเขตเลือกตั้ง แล้วให้ประชาชนทั่วประเทศเลือกมาก่อนให้ได้ 70 คนที่ได้คะแนนสูงสุด แล้วให้รัฐสภาเลือกให้เหลือ 35 คนโดยใช้ “สูตร 20 หยิบ 1” ที่หวังว่าจะได้กรรมาธิการที่ประชาชนทั่วประเทศเลือกกันมาแล้วชั้นหนึ่ง แล้วสูตร 20 หยิบ 1 จะทำให้ได้กรรมาธิการกระจายไปตามสัดส่วนของสมาชิกรัฐสภา เพื่อไม่ให้เสียงข้างมากได้ไปหมด
สูตร 20 หยิบ 1 นี้ ความจริงคล้ายกับวิธีการตั้งกรรมาธิการในสภาที่ต้องการให้แต่ละพรรคการเมืองเสนอตัวแทนตามสัดส่วนของจำนวน สส.ของแต่ละพรรค พรรคใหญ่ก็จะมีกรรมาธิการมาก พรรคเล็กก็มีกรรมาธิการน้อย แต่วิธีปกติในรัฐสภาไม่ได้เปิดรับสมัคร แต่ใช้วิธีแต่ละพรรคเสนอชื่อตามจำนวนที่ต้องการไปเลย
แต่ร่างหลักของพรรคประชาชนได้เอาสูตรแบบนี้มาใช้กับการเลือกกรรมาธิการร่างรัฐธรรมนูญที่ต้องการผสมผสานกับการเลือกตั้งโดยประชาชนก่อน ข้อดีจึงอยู่ที่เปิดให้ประชาชนสมัครกันมากๆได้ และให้ประชาชนทั่วประเทศเลือกให้เหลือ 70 คน ซึ่งจะมาจากประชาชนและไม่มีใครครอบงำได้ง่ายๆ
20 หยิบ 1 จึงหยิบจาก 70 ที่มาจากการเลือกตั้งของคนทั้งประเทศเสียก่อน แต่ขณะนี้ “การเลือกตั้งดังกล่าวตกไปแล้ว” ในชั้นกรรมาธิการ
วิธีที่ผ่านการโหวตในชั้นกรรมาธิการมา จะออกมาในรูปแบบที่ขั้นแรกผู้สมัครทั้งหมดที่ได้รับการตรวจสอบคุณสมบัติแล้ว จะกี่ร้อย กี่พัน หรือกี่หมื่นคนก็ตาม จะถูกส่งไปในชั้นที่ 2 คือรัฐสภาเลือกให้เหลือ 35 คน โดยใช้สูตร 20 หยิบ 1
เมื่อเป็นอย่างนี้ “สูตร 20 หยิบ 1” อาจไม่ใช่วิธีที่ทำให้กรรมาธิการมีความหลากหลายและยังไม่สามารถป้องกันปัญหาการที่คณะกรรมาธิการถูกกำหนดโดยฝ่ายเสียงข้างมากของของรัฐสภาอยู่ดี เพราะไม่มีการคัดกรองมาก่อนจากการเลือกตั้งของประชาชน ที่สำคัญจะมีปัญหาที่ประชาชนอาจรู้สึกว่าจะสมัครเป็นกรรมาธิการยกร่างกันไปทำไมในเมื่อ 35 กลุ่ม กลุ่มละ 20 คนนั้นเขาอาจจะมีคนในใจหรือเป็นผู้ที่เขาต้องการให้เป็นกรรมาธิการไปสมัครไว้แล้ว หรือพูดอีกแบบคือเป็น “หวยล็อค” ไปแล้ว
กลายเป็น 20 เสนอ 1 คล้ายกับการเลือกกรรมาธิการในสภาผู้แทนราษฎรตามปรกติ การที่หวังว่าเมื่อเปิดรับสมัครแล้วจะมีประชาชนมาสมัครกันมากๆ แต่เมื่อเป็นแบบนี้จะมีคนมาสมัครกันหรือ?
ผมจึงยังเป็นห่วงว่าวิธีการให้ได้มาซึ่งคณะกรรมาธิการร่างรัฐธรรมนูญแบบนี้ สุดท้ายแล้วอาจจะมีคนมาสมัครน้อยมาก แล้ว 20 หยิบ 1 ก็จะไม่ได้มีประโยชน์มากอย่างที่คิดไว้ และไม่ทำให้การได้มาของคณะกรรมาธิการเป็นที่ยอมรับของสังคมนะครับ
ถ้าคณะกรรมาธิการเราเห็นปัญหาร่วมกัน ก็คงต้องช่วยกันคิดหาทางแก้ปัญหา ซึ่งถ้าจำเป็นผมก็เห็นว่าต้องทบทวนวิธีการคัดกรองครับ
ต่อมา นายจาตุรนต์ โพสต์เพิ่ม
“เพื่อไทยโหวตงดออกเสียง เพราะเรายืนยันเรื่อง สสร.ที่พรรคเพื่อไทยเสนอมาแต่ต้น เช่นเดียวกับพรรคประชาชนก็โหวตงดออกเสียง สสร.เพราะต้องการแนวทางของพรรคตนเช่นกัน
เมื่อ กมธ.รับร่างของพรรคภูมิใจไทย เราเกรงว่า 20 เสนอ 1 (ไม่ใช่ 20 หยิบ 1)จะทำให้ไม่มีใครมาสมัครจนกลายเป็นประชาชนไม่มีส่วนร่วมคัดกรองผู้สมัครเลย เราจึงเสนอทางออกด้วยการให้มีการกำหนดสัดส่วนตามคุณสมบัติและความเชี่ยวชาญ แต่ก็โหวตแพ้อีก
ตอนนี้สิ่งที่ต้องโฟกัสคือ เมื่อผลโหวตออกมาแล้ว กมธ.จะทำอย่างไรให้ดีที่สุด ให้ได้วิธีที่ประชาชนหรือผู้สมัครจำนวนมากจะมีส่วนร่วมคัดกรองผู้สมัคร ซึ่งอย่างน้อยก็ดีกว่าเปิดรับสมัครแล้วมีคนสมัครกันไม่กี่คน คือเฉพาะคนที่รู้ว่าจะได้รับการเสนอชื่อ 35 คนเท่านั้น
ส่วนการมีคณะกรรมาธิการรับฟังความคิดเห็นและส่งเสริมการมีส่วนร่วมในการร่างรัฐธรรมนูญเป็นเรื่องดี ทั้งสามพรรคก็ช่วยกันเสนอให้มีขึ้น แต่ก็ยังมีปัญหาว่า ที่มาจะเป็นอย่างไร จะมีการกำหนดสัดส่วนหรือไม่ หรือจะให้สมัครแล้วใช้วิธี 20 เสนอ 1 เช่นกัน ซึ่งยังไม่มีข้อยุติสมบูรณ์ จะพิจารณากันอีกในสัปดาห์หน้าครับ“
