วว. เพิ่มมูลค่าสารสกัด “มะม่วงหาวมะนาวโห่” วิจัยพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารรูปแบบเจลลี่
กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) โดย ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมผลิตภัณฑ์สมุนไพร (ศนส.) สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) นำวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยีและนวัตกรรม เพิ่มมูลค่าผลผลิต มะม่วงหาวมะนาวโห่ โดยการศึกษาค้นคว้า 3 ขั้นตอน คือ 1) การศึกษาพัฒนาการสกัดสารสำคัญจาก มะม่วงหาวมะนาวโห่ ของผลห่าม 2) ทดสอบฤทธิ์ทางชีวภาพในการลดไขมันในเลือดและความปลอดภัยในระดับหลอดทดลองและในสัตว์ทดลอง และ 3) พัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจาก มะม่วงหาวมะนาวโห่ ในรูปแบบเจลลี่ (Carrisa Jelly) พร้อมถ่ายทอดเทคโนโลยีการผลิตสู่เชิงพาณิชย์
ปัจจุบันการใช้สมุนไพรเพื่อบำรุงร่างกายและรักษาโรคได้รับความนิยมอย่างต่อเนื่อง โดย มะม่วงหาวมะนาวโห่ (Carissa carandas Linn.) เป็นสมุนไพรชนิดหนึ่งที่มีการนำมาใช้ประโยชน์ดังกล่าวมายาวนาน ด้วยคุณสมบัติด้านสมุนไพรที่มีองค์ประกอบสำคัญทางเคมี ได้แก่ alkaloids, flavonoids, saponins, cardiac glycosides, triterpenoids, phenolic compounds, and tannins ซึ่งมีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ฤทธิ์ต้านโรคมะเร็ง ฤทธิ์ต้านอาการอักเสบ และบำรุงหัวใจ
อย่างไรก็ตามการนำมะม่วงหาวมะนาวโห่มาใช้ประโยชน์ ยังขาดข้อมูลทางวิทยาศาสตร์เพื่อใช้สนับสนุนสรรพคุณดังกล่าว วว. โดย ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมผลิตภัณฑ์สมุนไพร จึงได้ดำเนิน “โครงการวิจัยและพัฒนาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเพื่อลดความเสี่ยงโรคหัวใจและหลอดเลือดจากภาวะไขมันในเลือดสูง โดยสารออกฤทธิ์จากสารสกัดมะม่วงหาวมะนาวโห่ของผล” โดยได้ทดสอบฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาและพิษวิทยาทั้งในหลอดทดลอง (in vitro) และสัตว์ทดลอง (in vivo) เพื่อเป็นข้อมูลในการพัฒนาผลิตภัณฑ์เสริมอาหารเพื่อสุขภาพฯ ซึ่งจะเป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่จะสามารถช่วยให้คุณภาพชีวิตของประชาชนดีขึ้น ช่วยลดภาวะเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด ที่อาจทำให้เสียชีวิตก่อนวัยอันควร พร้อมทั้งเป็นการเพิ่มมูลค่าให้กับอุตสาหกรรมและเศรษฐกิจของประเทศ ในการพัฒนาการผลิตและการส่งออกผลิตภัณฑ์เพื่อสุขภาพจากสมุนไพรไทย
โดยทีมวิจัย ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมผลิตภัณฑ์สมุนไพร วว. ได้ ดำเนินการทดสอบฤทธิ์ยับยั้งการสร้างเซลล์ไขมัน จากสารสกัด มะม่วงหาวมะนาวโห่ พบว่า สารสกัดมะม่วงหาวมะนาวโห่ผลห่าม สามารถลดการสร้างเซลล์ไขมันได้ดี และเมื่อนำสารสกัดมาทดสอบการลดระดับไขมันในเลือดของสารสกัด มะม่วงหาวมะนาวโห่ ในหนูแรทที่ถูกเหนี่ยวนำให้เกิดภาวะไขมันในเลือดสูงพบว่า หนูในกลุ่มที่ได้รับสารสกัดมะม่วงหาวมะนาวโห่ มีระดับ cholesterol และ triglyceride ในเลือดลดลง อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ (p<0.05) เมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มควบคุม นอกจากนั้นยังได้ดำเนิน การประเมินความปลอดภัยของสารสกัดมะม่วงหาวมะนาวโห่ผลห่าม พบว่า ไม่ก่ออาการพิษและการตายของสัตว์ทดลองหลังได้รับตัวอย่างทดสอบทั้งการทดสอบความเป็นพิษเฉียบพลันและกึ่งเรื้อรัง
ความสำเร็จของ ศูนย์เชี่ยวชาญนวัตกรรมผลิตภัณฑ์สมุนไพร วว. ในการดำเนินโครงการนี้ สามารถนำไปใช้เป็นหลักฐานทางวิชาการ เพื่อใช้สารสกัด มะม่วงหาวมะนาวโห่ ในการพัฒนาต่อยอดเป็นผลิตภัณฑ์ที่มีสรรพคุณลดระดับไขมันในเลือดได้ รวมทั้งข้อมูลวิจัยที่เกิดขึ้น สามารถนำมาใช้เป็นองค์ความรู้ เพื่อเผยแพร่ให้กับนักวิจัยหรือผู้ที่สนใจในการศึกษาวิจัย มะม่วงหาวมะนาวโห่ และนำผลงานนี้ไปวิจัยต่อยอด เพื่อให้เกิดองค์ความรู้เพิ่มเติม และลดการซ้ำซ้อนของงานวิจัย
