ฤดูฝนสำหรับผู้ใหญ่ส่วนมากอาจหมายถึงการเดินทางไปไหนมาไหนลำบาก รถติด น้ำท่วม และปัญหาจุกจิกกวนใจอื่น ๆ อีกมากมาย แต่สำหรับเด็กเล็ก ๆ นั่นหมายถึงช่วงเวลาอันตรายที่อีกหนึ่งโรคร้ายกำลังจะกลับมาระบาดหนักอีกครั้ง ซึ่งโรคที่ว่านั่นก็คือ “โรคมือเท้าปาก”
โรคมือเท้าปาก เรียกได้ว่าเป็นโรคประจำหน้าฝนเลยก็ว่าได้ แถมเป็นได้ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ แต่ส่วนใหญ่มักเกิดในเด็กเล็กที่ติดจากการสัมผัสน้ำมูก น้ำลาย ผื่น ตุ่มน้ำใสของเพื่อน ๆ ที่โรงเรียนในช่วงหน้าฝน วันนี้ นพ.ฐากูร วิริยะชัย หรือ “หมอเต่า” กุมารแพทย์ แพทย์ผู้ชำนาญการโรคติดเชื้อในเด็ก โรงพยาบาลวิมุต จะมาเตือนพ่อแม่ผู้ปกครองที่มีลูกวัยอนุบาลถึงประถมต้นให้ระวังโรคนี้ไว้ให้ดี เพราะในเคสที่มีอาการรุนแรงมาก ๆ อาจลุกลามจนกลายเป็นโรคสมองอักเสบ หรือกล้ามเนื้อหัวใจอีกเสบ ได้เลยทีเดียว!
“โรคมือเท้าปากในประเทศไทยส่วนใหญ่มีสาเหตุมาจากเชื้อไวรัสหลัก ๆ 2 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่ม Enterovirus (EV) และกลุ่ม Coxsackie virus” หมอเต่า อธิบาย “จริง ๆ โรคนี้สามารถหายเองได้ในกลุ่มคนที่มีสุขภาพแข็งแรง ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีไข้ 3-5 วัน เกิดแผลในปาก มีตุ่มน้ำใสตามฝ่ามือ ฝ่าเท้า และลำตัว และเป็นผื่นประมาณ 7-10 วัน หลังจากนั้นอาการจะค่อย ๆ ดีขึ้น แต่ก็พบว่ามีบางเคสในเด็กเล็กที่ตัวโรคสร้างความรุนแรงจนผู้ป่วยมีอาการหนัก ที่พบเจอได้คือ โรคสมองอักเสบ โรคเยื่อหุ้มสมองอักเสบ หรือโรคกล้ามเนื้อหัวใจอักเสบ ซึ่งเชื้อกลุ่มที่ทำให้เกิดอาการรุนแรงส่วนใหญ่มักจะเป็นเชื้อ EV”
แม้โรคมือเท้าปากจะถือเป็นโรคที่ไม่รุนแรงมาก แต่ถ้าเด็ก ๆ เกิดเป็นแล้ว ก็ย่อมเสียเวลาจากการต้องหยุดเรียน ไม่ได้เล่นสนุกและใช้ชีวิตเพื่อการเรียนรู้โลกกว้างอย่างที่ควรจะเป็น ส่วนพ่อแม่ผู้ปกครองก็ต้องเสียเวลาคอยดูแลลูก ๆ เพิ่มอีก แถมเด็กบางคนยังอาจเจอแจ๊กพ็อตเกิดภาวะแทรกซ้อนลุกลามได้
“ปัจจุบัน เรามีวัคซีนป้องกันโรคมือเท้าปากที่เกิดจากเชื้อ EV แล้ว ซึ่งสามารถป้องกันการติดเชื้อแบบมีอาการได้ถึง 97% และป้องกันการเกิดอาการรุนแรงของโรคได้ 100% โดยเด็กสามารถฉีดตั้งแต่อายุ 6 เดือน-5 ปี สำหรับเด็กที่เคยเป็นโรคนี้แล้วก็สามารถมาฉีดซ้ำได้หลังจากหายแล้วไม่ต่ำกว่า 1 เดือน ถึงอย่างนั้นแล้ว วัคซีนที่ใช้อยู่ก็ป้องกันเฉพาะเชื้อกลุ่ม EV แต่ยังไม่ป้องกันกลุ่ม Coxsackie virus ดังนั้น แม้จะได้รับวัคซีนไปแล้ว หมอก็ยังแนะนำให้น้อง ๆ รักษาความสะอาดอย่างสม่ำเสมอ ล้างมือบ่อย ๆ เพื่อความปลอดภัยสูงสุด” หมอเต่า กล่าวเสริม
วัคซีนป้องกันโรคมือเท้าปากจากเชื้อ EV ควรฉีด 2 เข็ม ระยะห่างระหว่างเข็มที่หนึ่งกับเข็มที่สองคือ 1 เดือนโดยประมาณ งานวิจัยของวัคซีนตัวนี้ยังระบุว่าหลังจากฉีดวัคซีน 2 เข็มไปแล้วอย่างน้อยนาน 24 เดือน ก็ยังมีภูมิคุ้มกันในระดับที่ป้องกันโรคได้อยู่ เรียกว่าฉีดครบคอร์สก็อุ่นใจไปได้ยาว ๆ ถึง 2 ปีเลยทีเดียว
“สำหรับพ่อแม่ผู้ปกครองที่กังวลเรื่องผลข้างเคียงวัคซีนในเด็กเล็ก ขอให้เบาใจได้ เพราะวัคซีนตัวนี้เป็นวัคซีนเชื้อตายซึ่งเป็นวัคซีนพื้นฐานสำหรับเด็กเช่นเดียวกับวัคซีนคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน และตับอักเสบบี ดังนั้น ตัวนี้จึงแทบไม่มีข้อห้ามเลย เพราะเด็กที่มีโรคประจำตัว เช่น โรคภูมิแพ้ โรคหอบ โรคหัวใจ ก็สามารถฉีดได้ นอกจากเด็กที่มีโรคค่อนข้างรุนแรงหรือโรคเกี่ยวกับภูมิคุ้มกันบกพร่อง อาจต้องปรึกษาหมอก่อน ส่วนผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยคืออาการไข้ซึ่งมักเกิดในเด็กประมาณ 30% ที่รับวัคซีน แต่ก็สามารถหายได้ภายใน 1-2 วัน” นพ.ฐากูร วิริยะชัย กล่าวสรุป
……………………….
ข้อมูลจาก ศูนย์กุมารเวช โรงพยาบาลวิมุต
