พระราชพิธีพืชมงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ ประจำปี 2566 โหรหลวงให้คำพยากรณ์ ว่า พระยาเสี่ยงทายผ้าสำหรับนุ่งไปประกอบพิธีฯ ดังนี้เสี่ยงทายผ้านุ่ง 5 คืบ พยากรณ์ว่า น้ำสำหรับปีนี้จะมีปริมาณพอดี ข้าวกล้าในนาจะได้ผลบริบูรณ์ และผลาหาร มังสาหาร จะอุดมสมบูรณ์ดี
เมื่อวันที่ 17 พ.ค.66 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้า ฯ พระบรมราชินี เสด็จพระราชดำเนินโดยรถยนต์พระที่นั่ง จากพระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต ไปในการพระราชพิธีพืชมงคล พุทธศักราช 2566 ณ ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง พระบรมวงศานุวงศ์ องคมนตรี นายกรัฐมนตรี ประธานรัฐสภา ประธานศาลฎีกา รัฐมนตรี ข้าราชการพลเรือน และคณะทูตเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับเสด็จ ชาวนาและกลุ่มเกษตรกรซึ่งจะเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับพระราชทานรางวัลภายหลังพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับเสด็จที่ปะรำซึ่งกระทรวงเกษตรและสหกรณ์จัดไว้
ที่โรงพิธีพราหมณ์ เจ้าพนักงานตั้งริ้วขบวนอิสริยยศพระยาแรกนายาตราออกจากโรงพิธีพราหมณ์ มีบัณฑิตนำริ้วขบวน (สมัยโบราณ ผู้นำริ้วขบวนต้องเป็นผู้ที่เคยบวชเรียนสอบได้เปรียญธรรม) เชิญพระเต้าเทวบิฐบรรจุน้ำพระพุทธมนต์ พระเต้านี้พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้สร้างขึ้นและโปรดให้ใช้พรมพื้นแผ่นดินในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญเป็นราชประเพณีสืบมา
ถัดมา มีพราหมณ์เป่าสังข์ 1 คู่ พราหมณ์เชิญเทวรูปพระพลเทพและพระโคอุสุภราชนำ มีผู้เชิญกรรชิงหน้า 1 คู่ ผู้เชิญกรรชิงหลัง 1 คู่ แล้วถึงพระยาแรกนาถือพระแสงปฏัก ตามด้วยประธานพระครูพราหมณ์ เทพีทั้ง 4 หาบกระบุงทองกระบุงเงินบรรจุข้าวเปลือกตามพระยาแรกนา เมื่อถึงพลับพลา พระยาแรกนาส่งพระแสงปฏักให้ประธานพระครูพราหมณ์ถือไว้ พระยาแรกนาเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทที่ชานชั้นลดพลับพลาตรงที่ประทับ คุกเข่าถวายบังคม 3 ลา แล้วถอยออกมารับพระแสงปฏักคืน พระยาแรกนาเดินเข้าสู่ลานแรกนาไปเจิมคันไถและเจิมพระโคทั้งคู่
ครั้นได้เวลาฤกษ์ โหรหลวงบูชาพระฤกษ์และลั่นฆ้องชัย เจ้าพนักงานย่ำมโหระทึก ประโคมแตรงอน แตรฝรั่ง ปี่พาทย์บรรเลงเพลงพร้อมกัน พระยาแรกนาจับหางไถมือหนึ่ง อีกมือหนึ่งถือพระแสงปฏัก บัณฑิตเชิญพระเต้าเทวบิฐพรมน้ำพระพุทธมนต์ลงพื้นดินนำ ต่อด้วยพราหมณ์เชิญเทวรูปพระพลเทพและพระโคอุสุภราช พระยาแรกนาจับหางไถไถดะไปโดยรี 3 รอบ ไถโดยขวาง 3 รอบ แล้วพระยาแรกนาส่งพระแสงปฏักให้ประธานพระครูพราหมณ์ถือไว้ พระยาแรกนาหยิบข้าวเปลือกในกระบุงทองกระบุงเงินหว่านลงในลานแรกนา
จากนั้นไถกลบอีก 3 รอบ เมื่อไถบรรจบรอบแต่ละรอบ โหรหลวงลั่นฆ้องชัย เจ้าพนักงานประโคมมโหระทึก แตรงอน แตรฝรั่ง และปี่พาทย์ ครั้นไถกลบแล้ว พระยาแรกนาและเทพีกลับเข้าโรงพิธีพราหมณ์ บัณฑิตเชิญพระเต้าเทวบิฐ พราหมณ์เชิญเทวรูปพระพลเทพและพระโคอุสุภราชไปตั้งยังแท่นเบญจาในโรงพิธีพราหมณ์ตามเดิม
เจ้าพนักงานที่มีทำหน้าที่ดูแลพระโค ปลดพระโคออกจากแอกแล้วจูงพระโคทั้งคู่ไปยืนที่ขอบลานแรกนาตรงหน้าพลับพลาที่ประทับ พราหมณ์เชิญถาดบรรจุกระทงใบตองใส่ของกินเลี้ยงเพื่อให้พระโคเสี่ยงทาย ถาดบรรจุกระทงใบตองซึ่งใส่ของกินเลี้ยง 7 สิ่ง กระทงละ 1 สิ่ง ประกอบด้วยข้าวเปลือก ข้าวโพด ถั่ว งา เหล้า น้ำ หญ้า ไปให้เจ้าพนักงานเลี้ยงพระโค พระโคกินอะไร เจ้าพนักงานผู้ถือถาดกระทงอาหารนำไปแจ้งแก่โหรหลวง โหรหลวงจดรายงานพยากรณ์ให้รองปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์อ่านกราบบังคมทูลรายงาน
โหรหลวงให้คำพยากรณ์ ว่า พระยาเสี่ยงทายผ้าสำหรับนุ่งไปประกอบพิธีฯ ดังนี้เสี่ยงทายผ้านุ่ง พยากรณ์ว่า น้ำสำหรับปีนี้จะมีปริมาณพอดี ข้าวกล้าในนาจะได้ผลบริบูรณ์ และผลาหาร มังสาหาร จะอุดมสมบูรณ์ดี
เมื่อรองปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์กราบบังคมทูลจบแล้วกราบบังคมทูลขอพระราชทานพระบรมราชวโรกาสเบิกชาวนาผู้ชนะการประกวดผลผลิตข้าวแต่ละภาค เข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับพระราชทานรางวัล และเบิกเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานสหกรณ์ดีเด่นเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทรับพระราชทานโล่เกียรติคุณ
เสร็จแล้ว พระยาแรกนาเข้าขบวนอิสริยยศยาตราออกจากโรงพิธีพราหมณ์ผ่านพลับพลาที่ประทับ เมื่อถึงพลับพลา พระยาแรกนาเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท คุกเข่าถวายบังคม 3 ลา แล้วยาตราขบวนอิสริยยศไปขึ้นรถยนต์หลวงพร้อมด้วยเทพีไปรอเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ที่แปลงนาสาธิตในบริเวณสวนจิตรลดา
จากนั้น พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร เสด็จออกจากพลับพลาพิธี ทรงพระดำเนินไปประทับรถยนต์พระที่นั่ง เสด็จพระราชดำเนินจากมณฑลพระราชพิธีท้องสนามหลวงไปยังแปลงนาสาธิต สวนจิตรลดา เมื่อเสด็จพระราชดำเนินถึงนาแปลงนาสาธิต เสด็จเข้าพลับพลา ประทับพระราชอาสน์ พระยาแรกนาและเทพีเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาทจากนั้น โปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้พระยาแรกนาและเทพีไปหว่านข้าวในแปลงนาสาธิตสำหรับพระราชทานไปใช้ในพระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญปีต่อไป เสร็จแล้ว พระยาแรกนาเข้าเฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร มีพระราชปฏิสันถารกับปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ผู้ปฏิบัติหน้าที่พระยาแรกนาเกี่ยวกับการเกษตร การประมง และการปศุสัตว์ แล้วเสด็จขึ้น
