นักวิจัยไวรัสวิทยาไบโอเทค เผยวัคซีน Sputnik V พัฒนาจากปรับพันธุกรรมของไวรัสอะดีโน พบมีข้อมูลประสิทธิผลสูงถึง 97% และไม่มีพบอาการลิ่มเลือดอุดตัน
เมื่อวันที่ 23 เม.ย.64 ดร.อนันต์ จงแก้ววัฒนา นักวิจัยด้านไวรัสวิทยาไบโอเทค สวทช. ได้โพสต์เฟซบุ๊ก Anan Jongkaewwattana อธิบายถึงคุณสมบัติของ Sputnik V ว่า วัคซีน Sputnik V อาจจะเป็นวัคซีนตัวเลือกใหม่สำหรับคนไทยในไม่ช้า วัคซีนชนิดนี้เป็นวัคซีนที่พัฒนาโดยใช้รูปแบบของ Viral vector คือ ปรับพันธุกรรมของไวรัสอะดีโน ซึ่งเป็นไวรัสที่ติดมนุษย์แล้วเป็นไข้หวัดธรรมดา ปรับแล้วไวรัสดังกล่าวยังติดเราได้ แต่เพิ่มปริมาณต่อไม่ได้
ดังนั้น เราจะไม่เป็นหวัดเนื่องจากไวรัสไปต่อไม่ได้ แต่หลังจากที่ติดเข้าร่างกายเรา กลไกของไวรัสจะสามารถสร้างโปรตีนต่างๆที่อยู่ในสารพันธุกรรมของไวรัสในเซลล์ที่ติดเข้าไปได้ ทีมวิจัยรัสเซียได้นำเอายีนที่สร้างโปรตีนสไปค์ของไวรัสโรคโควิด-19 มาฝากไว้กับไวรัสชนิดนี้ เพราะ ช่วงที่ฉีดและติดเซลล์ในร่างกายเรา กลไกของไวรัสก็จะสร้างโปรตีนสไปค์นั้นให้ร่างกายเราเห็น และ กระตุ้นภูมิขึ้นมาได้
วัคซีน Sputnik V ออกแบบมาเป็นแบบ 2 เข็ม โดยเข็มแรกใช้ไวรัส Adenovirus 26 ฉีดไปแล้ว 3 อาทิตย์ต้องกระตุ้นด้วยเข็มที่ 2 ที่ใช้ไวรัส Adenovirus 5 สาเหตุที่ต้องใช้ไวรัส 2 ชนิด เพราะ Adenovirus ก็เป็นไวรัสเหมือนกัน
การฉีด Adenovirus 26 เข็มแรกไป ร่างกายก็จะรู้จักและสร้างภูมิต่อ Adenovirus 26 เช่นกัน ดังนั้น เพื่อให้การกระตุ้นเข็มที่สองไม่ถูกรบกวนจากภูมิดังกล่าว เข็มสองจึงใช้ไวรัสต่างชนิดกัน คือ Adenovirus 5 [ ตรงนี้เห็นมีการรายงานออกมาสลับกัน จริงๆต้อง 26 แล้วตามด้วย 5 ไม่ใช่ 5 ตามด้วย 26 นะครับ มีเหตุผลในการใช้แบบนี้นะครับ แต่จะยาวเกิน ขอไม่อธิบาย]
จะว่าไป Sputnik V ก็คือการใช้วัคซีนของ Johnson & Johnson (ซึ่งก็คือ Adenovirus 26 เหมือนกัน) แล้ว ฉีดกระตุ้นด้วย วัคซีนของ Cansino Biologics ของจีน (ซึ่งก็คือ Adenovirus 5) คล้ายๆกับเราใช้วัคซีน 2 ยี่ห้อนี้พร้อมๆกันนั่นเอง แต่การออกแบบแอนติเจนจะต่างกันเล็กน้อย โดย J&J บอกว่าเค้าไม่ต้องกระตุ้นก็ได้ ใช้เข็มเดียวอยู่ แต่ Sputnik V ก็บอกว่าถ้ากระตุ้นประสิทธิภาพของวัคซีนขึ้นสูงไปถึง มากกว่า 90%
ข้อมูลประสิทธิผลของวัคซีน Sputnik V นับว่าสูงมาก (ข้อมูลแบบไม่เป็นทางการล่าสุดออกมาจากรัสเซียว่าได้สูงถึง 97%) แต่ข้อมูลการป้องกันสายพันธุ์กลายพันธุ์ที่เป็นปัญหาเช่น แอฟริกาใต้ และ บราซิล ยังไม่มีออกมา และ ทางบริษัทยังไม่มีการพบอาการลิ่มเลือดอุดตันที่พบในวัคซีน Viral vector ชนิดอื่นๆ ซึ่ง Absence of evidence is not evidence of absence คงต้องดูกันยาวๆไปครับ
Note: ข้อเสียคือ Ad26 กับ Ad5 ที่ฉีดไปแล้ว ถ้าจะฉีด boost ต่อสายพันธุ์กลายพันธุ์อื่นๆ จะไม่สามารถใช้ Ad 2 ตัวที่ได้อีก อาจต้อง boost ด้วยวัคซีนชนิดอื่น
