อุทาหรณ์น้องหมอภูมิใจนอนน้อย! หมอสุรัตน์ชี้ชัด นอนต่ำกว่า 5 ชม. สมองพังเทียบเท่าคนเมา ภูมิคุ้มกันดิ่ง เสี่ยงตายผ่อนส่ง โรคร้ายถามหา! อย่าคิดว่าไหว ที่แท้คือ “หินผาผุกร่อน”!
เมื่อวันที่ 25 เมษายน ผศ.นพ.สุรัตน์ ตันประเวช แพทย์เวชปฏิบัติทางประสาทวิทยา ผู้เชี่ยวชาญด้านสมองและความผิดปกติทางประสาทวิทยา ได้โพสต์ข้อความผ่านเฟซบุ๊ก เตือนถึงอันตรายร้ายแรงของการนอนหลับพักผ่อนไม่เพียงพอ โดยยกกรณีสนทนากับน้องแพทย์ที่ภูมิใจกับการนอนน้อยกว่า 5 ชั่วโมงต่อคืน
ผศ.นพ.สุรัตน์ เตือนว่า การนอนน้อยกว่า 5 ชั่วโมงต่อคืนติดต่อกันเป็นเวลานาน หากเกิน 6 เดือนขึ้นไป จะส่งผลเสียต่อร่างกายอย่างรุนแรง เปรียบเสมือนการ “กลับบ้านเก่าเร็ว” เนื่องจาก “การนอนคือ 1 ใน 3 ของชีวิต” และการฝืนร่างกายโดยคิดว่านอนน้อยแล้วยังทำงานไหว ไม่ใช่ความแข็งแกร่ง แต่เป็นสัญญาณของร่างกายที่กำลังผุกร่อน
ข้อมูลทางวิทยาศาสตร์ชี้ชัดว่า การนอนหลับไม่เพียงพอส่งผลกระทบต่อการทำงานของสมองเทียบเท่ากับการเมาสุรา โดยการทดลองของ Williamson & Feyer พบว่า การนอนน้อยกว่า 4 ชั่วโมง มีผลเทียบเท่ากับระดับแอลกอฮอล์ในเลือด 0.1% นอกจากนี้ การนอนน้อยยังส่งผลให้ภูมิคุ้มกันลดลงอย่างมาก การนอนเพียง 4 ชั่วโมงต่อคืนเป็นเวลา 1 สัปดาห์ สามารถลดการตอบสนองของ NK cell (เซลล์นักฆ่าตามธรรมชาติ) ลงถึง 70% และยังเพิ่มการอักเสบในระดับเซลล์ ทำให้ระดับ cytokines เช่น IL-6, CRP สูงขึ้น ซึ่งเชื่อมโยงกับภาวะหัวใจและโรคเรื้อรังต่างๆ
นอกจากผลกระทบระยะสั้นที่กล่าวมา การนอนน้อยยังเป็นการ “ตายผ่อนส่ง” ที่ส่งผลต่อการเสียชีวิตอย่างชัดเจนในระยะยาว จากการศึกษาในกลุ่มประชากรกว่า 1 ล้านคน (Cappuccio et al., 2010) พบว่า ผู้ที่นอนน้อยกว่า 5 ชั่วโมงต่อคืน มีความเสี่ยงตายจากทุกสาเหตุสูงกว่ากลุ่มที่นอน 7-8 ชั่วโมงถึง 15-20%
ที่น่ากังวลยิ่งกว่านั้นคือ การนอนน้อยยังเพิ่มโอกาสเกิดภาวะสมองเสื่อม (Dementia) เนื่องจากการสะสมของโปรตีนเบต้า-อะไมลอยด์ (β-amyloid) ในสมอง ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของโรคอัลไซเมอร์ และเมื่อโรคนี้ก่อตัวขึ้นแล้ว การรักษาก็เป็นไปได้ยากมาก
ผศ.นพ.สุรัตน์ เข้าใจว่าหลายคนมีความจำเป็นต้องทำงานจนดึกดื่น แต่เน้นย้ำว่าจำเป็นต้องหาทางปรับเปลี่ยนรูปแบบการทำงานหรือชีวิต เพราะ “การเอาร่างกายหาเงิน มันไม่ต่างอะไรกับการตัดไตขาย” และการทนฝืนโดยคิดว่าไม่เป็นไร เป็นความคิดที่ผิด
ท้ายที่สุด ผศ.นพ.สุรัตน์ ได้ตั้งคำถามชวนคิดว่า หากเป็นลูกหรือคนรักของเรา เราจะปล่อยให้พวกเขานอนน้อยเช่นนี้หรือไม่ หากคำตอบคือไม่ ร่างกายของเราเองก็รักตัวเองเช่นกัน ดังนั้น การให้ความสำคัญกับการนอนหลับพักผ่อนที่เพียงพอจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
