สถานการณ์การระบาดโรคโควิด-19 ในประเทศไทยทำให้ผลิตภัณฑ์และวัตถุดิบของสารฆ่าเชื้อแบคทีเรียและไวรัสเกิดการขาดแคลน เนื่องจากผลิตภัณฑ์และวัตถุดิบดังกล่าวต้องนำเข้าจากต่างประเทศเป็นส่วนใหญ่
ดร.วรายุทธ สะโจมแสง ทีมวิจัยนาโนเทคโนโลยีเพื่อสิ่งเเวดล้อม กลุ่มวิจัยวัสดุผสมและการเคลือบนาโน ศูนย์นาโนเทคโนโลยีแห่งชาติ (นาโนเทค) สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สวทช.) พัฒนาสารฆ่าเชื้อที่สามารถใช้ในงานด้านสาธารณสุขขึ้นมา โดยใช้เทคโนโลยีและนวัตกรรมเดิมโดยอิงน้ำยาฆ่าเชื้อที่ดีในด้านสาธารณสุข
“โจทย์ของเราคือ ต้องมีประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อที่ครอบคลุมสามารถทำลายเชื้อได้หลายชนิด ออกฤทธิ์ได้รวดเร็วและมีฤทธิ์อยู่ได้เป็นเวลานาน ต้องไม่กัดกร่อนพื้นผิวของโลหะ ยาง และพลาสติก เป็นต้น รวมทั้งมีความคงตัวสูงต้องไม่ถูกทำลายฤทธิ์ได้ง่าย ควรมีความปลอดภัยต่อผู้ใช้ โดยที่ต้องไม่เป็นพิษ ทำให้ระคายเคืองต่อผิวหนัง และไม่ก่อให้เกิดอาการแพ้ และควรเป็นชนิดเข้มข้นเพื่อให้ประหยัด เมื่อต้องทำการฉีด พ่น เช็ด ถู” นักวิจัยนาโนเทค กล่าว
ทีมวิจัยจึงพัฒนาผลิตภัณฑ์ยับยั้งเชื้อแบคทีเรียด้วยซิงค์ไอออนจากเกลือซิงค์ภายในประเทศ ซึ่งเกลือซิงค์ยังสามารถใช้เป็นแร่ธาตุอาหารเสริมของ คน สัตว์และพืช ดังนั้นจึงมีความปลอดภัยและไม่ตกค้างในสิ่งแวดล้อมเนื่องจากสามารถเปลี่ยนไปเป็นแร่ธาตุอาหารเสริมได้ นอกจากนี้ซิงค์ไอออนมีฤทธิ์ในการยับยั้งและฆ่าเชื้อได้ยาวนาน ไม่สลายตัวง่าย และไม่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม
“ไอออนของโลหะที่ได้กล่าวมานั้นมีความคงตัวต่ำกว่าโลหะที่อยู่ในรูปอนุภาคนาโนมาก จึงเป็นที่มาของนวัตกรรมนี้ ที่จะพัฒนาโลหะในรูปของไอออนบวกของซิงค์ไอออนจากเกลือซิงค์ โดยอาศัยหลักการของการแทนที่โมเลกุลของน้ำที่มาล้อมรอบซิงค์ไอออนด้วยโมเลกุลขนาดเล็ก เช่น กรดอะมิโน โปรตีน กรดไขมันหรือพอลิเมอร์ที่ทำหน้าที่ล้อมรอบหรือเกิดสารประกอบเชิงซ้อนหรือคีเลตกับซิงค์ไอออนแทนที่โมเลกุลของน้ำ ทำให้ไอออนของโลหะที่มีประจุบวกมีความเสถียรทนต่อการจับของประจุลบในสิ่งแวดล้อม และยังสามารถเพิ่มประสิทธิภาพในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียและไวรัสโดยใช้ร่วมกับสารลดแรงตึงผิว” ดร.วรายุทธ อธิบาย
นวัตกรรมน้ำยาฆ่าเชื้อโรค นาโนเทค สวทช. ได้ถ่ายทอดเทคโนโลยีให้กับบริษัท ไบโอ อินโน เทค (ไทยแลนด์) จำกัด ซึ่งได้ร่วมกับผู้วิจัยให้พัฒนาต่อยอดให้น้ำยาฆ่าเชื้อสูตรพื้นฐาน ให้สามารถฆ่าเชื้อราได้ และมี pH เป็นกลาง (pH 6.5-7.5) โดยให้ใช้สารเคมีที่ปลอดภัยหรือใช้สารธรรมชาติ จึงเป็นที่มาของสูตรฆ่าเชื้อไอออนบวกของซิงค์ไอออน และคีเลติง เอเจ้นท์ (chelating agent) โดยเพิ่มสารฆ่าเชื้อจากเบนซาลโคเนียม คลอไรด์ และสารทำความสะอาดจากกรดไขมันมะพร้าว
น้ำยาฆ่าเชื้อโรคที่มีองค์ประกอบของซิงค์นาโนอิมัลชั่นนี้ ผ่านการทดสอบการฆ่าเชื้อแบคทีเรีย (เชื้อ Escherichia coli Staphylococcus aureus Pseudomonas aeruginosa และSalmonella choleraesuis) จากโครงการประกันคุณภาพทางจุลชีววิทยา คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยมหิดล ทดสอบการฆ่าเชื้อไวรัส H1N1 และทดสอบการฆ่าเชื้อไวรัส Corona Virus (PED) จากคณะเวชศาสตร์เขตร้อนมหาวิทยาลัยมหิดล และเชื้อรา Aspergillus Niger จากภาควิชาจุลชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รวมถึงเชื้อแบคทีเรียและเชื้อไวรัสในสัตว์ จากศูนย์วิทยาศาสตร์เบทาโกร พร้อมทั้งได้ทดสอบความปลอดภัย (LD50) ของผลิตภัณฑ์กับสถาบันวิจัยวิทยาศาตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) โดยได้ขึ้นทะเบียนจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) และทะเบียนวัตถุอันตรายในการควบคุมของกรมปศุสัตว์และขึ้นทะเบียนบัญชีนวัตกรรมไทยอีกด้วย
