จีนปลอมข้าวหอมมะลิไทย ใช้กลิ่นผสมข้าวท้องถิ่นหอมเหมือนไทยแท้ ๆ บรรจุถุงชื่อไทย ยอดขายหมื่นตันต่อปีเผยถูกปิดแล้ว 3 โรงงาน คต.ดึงทูตพาณิชย์ในจีน-ผู้ส่งออกเร่งแก้ปัญหา
นายรณรงค์ พูลพิพัฒน์ อธิบดีกรมการค้าต่างประเทศ (คต.) เปิดเผยถึงแนวทางการแก้ไขปัญหาหลังทางการจีนตรวจสอบพบโรงงานข้าวในจีนปลอมข้าวหอมมะลิไทย โดยใช้ข้าวที่ปลูกในจีน มาใส่สารปรุงแต่งให้มีกลิ่นหอมเหมือนกับข้าวหอมมะลิไทย ว่า กรมได้ประสานงานไปยังทูตพาณิชย์ที่ประจำอยู่ในจีน ทั้ง 7 แห่ง ให้เพิ่มความเข้มข้นในการลงพื้นที่ตรวจสอบการจำหน่ายข้าวหอมมะลิไทยในห้าง ซุปเปอร์มาร์เก็ต และร้านค้า และตรวจสอบดูว่าข้าวหอมมะลิไทยที่จำหน่าย เป็นข้าวหอมมะลิไทยถูกต้องหรือไม่ มีการแอบอ้างชื่อไทยหรือไม่ มีการละเมิดเครื่องหมายการค้าข้าวหอมมะลิไทยหรือไม่ และหากพบข้าวที่น่าสงสัย ก็ให้ประสานทางการของจีน เพื่อดำเนินการตรวจสอบทันที
ทั้งนี้ กรมร่วมมือกับทูตพาณิชย์ในการประชาสัมพันธ์เครื่องหมายการค้าข้าวหอมมะลิไทย ของผู้ส่งออกข้าวไทยว่ามีแบรนด์อะไรบ้าง และประชาสัมพันธ์เครื่องหมายรับรองข้าวหอมมะลิไทย เป็นตราลักษณะสีเขียว ซึ่งเป็นเครื่องหมายที่แสดงความเป็นสินค้าที่มีแหล่งกำเนิดในประเทศไทยและมีคุณภาพเป็นไปตามมาตรฐานที่กระทรวงพาณิชย์กำหนด เพื่อให้ผู้ซื้อได้รับรู้ และสามารถเลือกซื้อข้าวหอมมะลิไทยได้ถูกต้อง
ส่วนผู้นำเข้าข้าวหอมมะลิไทยไปบรรจุถุง หรือใช้ยี่ห้อตัวเอง จะประสานให้สมัครขอใช้ตรารับรอง โดยกรมพร้อมที่จะเดินทางไปตรวจสอบให้ พร้อมกันนี้ กรมจะหารือร่วมกับสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย ในฐานะผู้เสียหาย เพื่อหาข้อสรุปว่าจะมีการฟ้องร้องดำเนินคดีกับโรงงานข้าวในจีนทั้ง 3 แห่งหรือไม่ โดยต้องประเมินร่วมกันว่าจะสามารถฟ้องร้องที่ศาลใดของจีนได้บ้าง หากฟ้องร้องต้นทุนการดำเนินการจะคุ้มค่าหรือไม่ เมื่อเปรียบเทียบกับผลกระทบ หากฟ้องร้องแล้วไม่คุ้มอาจจะไม่ฟ้องร้อง
ยอมรับว่ากรณีดังกล่าวส่งผลกระทบต่อตลาดการส่งออกข้าวหอมมะลิไทยไปจีนในระยะสั้น ผู้บริโภคอาจระมัดระวังการซื้อข้าวมากขึ้นหลังจากมีข่าว แต่คาดว่าจะปรับตัวได้ เพราะผู้บริโภคจีนฉลาดและเป็นแฟนพันธุ์แท้ข้าวหอมมะลิไทย ต้องกลับมาซื้ออีกแน่นอน ที่ได้หารือกับสมาคมผู้ส่งออกข้าว เบื้องต้นมองว่าอาจได้รับความเสียหายระยะสั้นช่วง 1-2 เดือนเท่านั้น
“กรณีที่เกิดขึ้น ยังไม่พบว่ามีการละเมิดเครื่องหมายการค้าข้าวหอมมะลิของไทย เพราะโรงงานของจีนที่ทำข้าวหอมมะลิไทยแต่งกลิ่น ใช้เครื่องหมายการค้าของเขา จดชื่อเอง แต่เป็นชื่อไทย ซึ่งผิดกฎหมายในจีนแน่นอน ผิดหลายกฎหมายมาก ทั้งเรื่องฟู้ด เซฟตี้ ความปลอดภัยด้านอาหาร สิทธิผู้บริโภค การโฆษณา คุณภาพความปลอดภัยของสินค้า และคดีอาญา ซึ่งเป็นเรื่องที่ทางจีนจะดำเนินการต่อไป แต่ตอนนี้ โรงงานทั้ง 3 แห่ง ที่ทำข้าวหอมมะลิไทยแต่งกลิ่น ถูกสั่งให้ปิดโรงงานไปแล้ว”นายรณรงค์กล่าว
นายรณรงค์กล่าวว่า กรณีเกิดขึ้นเป็นการเปิดโปงกรณีลักลอบหรือฝ่าฝืนกฎระเบียบมาตรฐานผู้บริโภค ที่ดำเนินการโดยทางการจีนเป็นประจำในช่วงวันที่ 15 มีนาคมของทุกปี โดยปีนี้เป็นการเปิดโปงการใส่สารปรุงแต่งกลิ่นในข้าวเพื่อสวมรอยแอบอ้างเป็นข้าวหอมมะลิไทย ซึ่งตรวจพบจำนวน 3 แห่ง และทั้งหมด ไม่มีความเกี่ยวข้องกับข้าวหอมมะลิไทย และไม่เคยมีการนำเข้าข้าวหอมมะลิจากไทยแต่อย่างใด
โดยบริษัทแรก คือ บริษัท Anhui Huainan Shouxian Yongliang Rice Industry ใช้ชื่อแบรนด์ ราชาไทย (Tai Zhi Wang) และข้าวหอมมะลิไทยรุ่นที่ 2 โดยเป็นชื่อที่จดทะเบียนเครื่องหมายการค้า และใช้ข้าวท้องถิ่น มาแต่งกลิ่น ขายในพื้นที่มณฑลอานฮุยเป็นหลัก มียอดขายปีละ 1 หมื่นตัน
บริษัท Anhui Xiangwang Cereals , Oils and Food Technology Co., Ltd. ระบุบนบรรจุภัณฑ์ว่า ข้าวหอมมะลิประเทศไทย ระบุแหล่งผลิตจากประเทศไทย โดยใบอนุญาตประกอบธุรกิจแปรรูปข้าวหมดอายุตั้งแต่ปี 2017 และ 3.บริษัท Huainan Chufeng Industry and Trade Co., Ltd. จำหน่ายข้าวพันธุ์ต้าวฮวาเซียง เป็นข้าวที่ผลิตในเมืองอู่ฉาง มณฑลเอย์หลงเจียง ใช้ชื่อแบรนด์ Tai Guo Xiang Mi , Tai Xiang Mi หรือข้าวหอมมะลิไทย ใช้สารเติมแต่งกลิ่นเช่นเดียวกัน
ส่วนบริษัท Shanghai Rofeeflavor Fragrant Co., Ltd. และบริษัท Shanghai Fengmi Industrial Co., Ltd. เป็นบริษัทที่ผลิตสารปรุงแต่งที่อยู่ในเซี่ยงไฮ้ พบว่า ไม่มีใบอนุญาตการผลิต โดยทั้ง 2 โรงงานได้ขายสารปรุงแต่งให้กับโรงงานผลิตข้าว 2 แห่งในมณฑลอานฮุย และโรงงานดังกล่าว ยังลักลอบผลิตสารปรุงแต่งกลิ่นหลายสิบชนิดโดยไม่มีใบอนุญาตด้วย เช่น กลิ่นข้าวหอม และกลิ่นข้าวหอมมะลิไทย
อย่างไรก็ตาม ในช่วง 3 ปีที่ผ่านมา ไทยมีการส่งออกข้าวหอมมะลิไปยังตลาดจีนเป็นปริมาณดังนี้ ปี 2563 จำนวน 144,164 ตัน มูลค่า 4,131 ล้านบาท ปี 2564 จำนวน 147,581 ตัน มูลค่า 3,460 ล้านบาท และปี 2565 จำนวน 142,146 ตัน มูลค่า 3,996 ล้านบาท
